Peter Vandebuerie
Anderen de schuld geven van je fouten
Korte reflectie
God heeft Adam en Eva geboden niet te eten van de boom van kennis van goed en kwaad (Genesis 3). Nadat Eva (verleid door de slang) van de vrucht eet en ook Adam ervan geeft, worden hun ogen geopend — ze beseffen dat ze naakt zijn, en ze verstoppen zich voor God.
En Hij zeide: Wie heeft u te kennen gegeven, dat gij naakt zijt? Hebt gij van de boom gegeten, waarvan Ik u verboden had te eten? Toen zeide de mens: De vrouw, die Gij aan mijn zijde gesteld hebt, die heeft mij van de boom gegeven en toen heb ik gegeten. Genesis 3:11-12.
Het afschuiven van verantwoordelijkheid door anderen de schuld te geven, is waarschijnlijk een van de oudste menselijke reflexen — al zichtbaar bij de allereerste fout van de mens, zoals beschreven in de Bijbel. Schuld erkennen vereist kwetsbaarheid. We zijn geneigd om fouten, mislukkingen of zonden toe te schrijven aan externe factoren (anderen of omstandigheden) in plaats van onze eigen rol onder ogen te zien.
Verantwoordelijkheid afschuiven lost de situatie niet op.
Het leidt tot vervreemding (tussen mensen en tussen mens en God).
Het blokkeert herstel en vergeving, want je kunt pas genezen wat je erkent.
In sociale contexten (zoals huwelijk, vriendschappen, werk) veroorzaakt het breuken, wantrouwen en conflict.
We doen dit om schaamte of schuldgevoel te vermijden, ons zelfbeeld hoog te houden, of uit angst voor straf of afwijzing. Genesis 3:12 onthult daarmee niet alleen de zonde, maar ook de diepere menselijke neiging om de gevolgen van eigen keuzes niet onder ogen te willen zien.
Ware verantwoordelijkheid nemen betekent openlijk erkennen wat je fout hebt gedaan, zonder anderen de schuld te geven.